Ceza Hukuku – Haksız Tahrik ve Hafifletici Sebepler
(TCK m.29 – Kusur Yeteneğinde Azalma – Nitelikli İndirim – Özel & Genel Tahrik)
Haksız tahrik, failin mevcut bir haksız fiil nedeniyle doğan hiddet veya şiddetli elem etkisi altında suç işlemesi halinde ceza sorumluluğunda indirim öngören bir sebep olup, TCK’nın 29. maddesinde düzenlenmiştir.
📘 1. Haksız Tahrik Unsurları
- Haksız fiil varlığı: Mağdurun failde hiddet veya elem uyandıran davranışı hukuka aykırı olmalıdır.
- Kişiye yönelik etki: Fiil doğrudan failin kendisine veya yakınlarına yönelik olmalıdır.
- Hiddet veya şiddetli elem: Fail bu psikolojik baskı altında bulunmalıdır.
- Neden-sonuç bağı: İşlenen suç, bu ruhsal durumun doğrudan sonucudur.
Yargıtay, haksız tahrik şartları oluştuğunda failin kusur yeteneğinde azalma yaşandığını, bu nedenle cezada indirim yapılması gerektiğini vurgulamaktadır.
📘 2. İndirim Oranları ve Uygulama
- Ağırlaştırılmış müebbet yerine 18–24 yıl hapis; müebbet yerine 12–18 yıl; diğer suçlarda ise temel cezanın dörtte birinden üçte birine kadar indirim yapılabilir.
- TCK m.129’da düzenlenen özel haksız tahrik (örneğin hakaret fiiline karşı tepki) durumlarında indirim oranı daha geniş olabilir veya ceza dahi verilmeyebilir.
📘 3. Sınırlar ve İstisnalar
- Saik suçları (töre, kan gütme gibi motivasyonlarla işlenen fiiller) haksız tahrikten yararlanamaz; suçun niteliği değişir ve özel hüküm uygulanır.
- Taksirle işlenen suçlar, bilinçsiz kusur içerdiğinden haksız tahrik kapsamı dışındadır.
📘 4. Yargıtay İçtihatlarından Örnekler
- Şüpheden sanık lehine: İlk haksız fiilin fail tarafından mı yoksa mağdur tarafından mı yapıldığı belirsizse, belirsizlik sanık lehine yorumlanır.
- Töre saikiyle işlenen suçlarda haksız tahrik indirimine yer verilmez; suç niteliği yüzünden tahrik kabul edilse bile sonuç değişir.
- Hiddet veya elem durumu, sadece fiilin ağırlığına değil, failin bireysel ruh haline göre değerlendirilir.
- Fail suç işleme kararını önceden verirse, tahrikle suç arasında nedensellik olmadığından indirim uygulanmaz .
- Özel ve genel tahrik hükümleri arasında tercih yapılmalı: özel hüküm varsa ona öncelik tanınmalıdır.
📌 Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
📍 Haksız tahrik nedir?
Haksız tahrik, failin mağdurun hukuka aykırı bir fiili nedeniyle duyduğu hiddet veya şiddetli elemin etkisiyle suç işlemesi durumunda cezada indirim öngören bir hukuk kurumudur (TCK m.29).
📍Haksız tahrik şartları nelerdir?
- Somut, hukuka aykırı bir fiil bulunmalı.
- Failde hiddet veya şiddetli elem oluşmalı.
- İşlenen suç, bu ruhsal durumun tepkisi olmalı.
- Suç, tahriki gerçekleştiren kişiye karşı işlenmelidir.
📍Hangi suçlarda uygulanabilir? - Töre saiki, kan gütme veya tasarlayarak suç işleme gibi özel saiklerle işlenen fiillerde haksız tahrik uygulanmaz. Ancak malvarlığına yönelik fiiller de dahil, somut şartlar oluşursa uygulanabilir.
📍İndirim oranı ne kadardır?
- Ağırlaştırılmış müebbet yerine 18–24 yıl, müebbet yerine 12–18 yıl uygulanır.
- Diğer suçlarda cezada ¼–¾ oranında indirim yapılabilir.
📍Karşılıklı hakarette haksız tahrik indirimine gider mi?
Evet. Karşılıklı hakaret durumunda, failin cezası zaten düşürüleceğinden, TCK 29 hükümleri de birlikte uygulanabilir.
Avukatlık büromuz, Eskişehir merkezli olarak faaliyet göstermekte olup; Türkiye genelinde görülen davalarda da hukuki temsil sağlamaktadır. Her dosya, içerdiği hukuki ihtiyaçlara göre özenle değerlendirilmekte ve süreç profesyonel şekilde yürütülmektedir.
YCY Avukatlık Bürosu, Eskişehir merkezli olarak faaliyet göstermekte olup; Türkiye genelindeki davalarda da hukuki danışmanlık ve temsil hizmeti sunmaktadır. Boşanma davaları, nafaka ve velayet talepleri, ceza yargılamaları, tazminat ve miras davaları ile zilyetlik, tapu iptali ve taşınmaz uyuşmazlıklarında uzman desteği sağlamaktadır.
Müvekkillerimiz büromuza sıklıkla şu aramalar üzerinden ulaşmaktadır:
Avukat Yiğitcan Yıldırım, Eskişehir boşanma avukatı, Eskişehir ceza avukatı, Eskişehir iş hukuku avukatı, Eskişehir miras avukatı, Eskişehir icra avukatı, Eskişehir tazminat avukatı, Eskişehir nafaka avukatı, Eskişehir velayet avukatı, Eskişehir ağır ceza avukatı, Eskişehir gayrimenkul avukatı, Eskişehir tüketici avukatı, Eskişehir kira hukuku avukatı, Eskişehir iş kazası avukatı, Eskişehir arabuluculuk avukatı
Hukuki süreçlerinizde doğru yönlendirme ve etkili temsil için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Yasal Uyarı: Bu sayfada yer alan bilgiler genel bilgilendirme amacıyla sunulmuştur. Makalede yer alan içerikler, somut olayların özelliklerine göre değişebilecek nitelikte olup, hukuki danışmanlık yerine geçmez. Büromuz, bu bilgilerin kullanımı nedeniyle doğabilecek sonuçlardan hukuki sorumluluk kabul etmemektedir. Spesifik hukuki sorunlarınız için bir avukattan profesyonel destek almanız önerilir.
